viernes, 27 de febrero de 2009

ANTROIDOS MODERNOS

Velaí me tedes facendo cálculos para o vindeiro domingo, pasado mañá. O conto foi que xa que estamos en pleno entroido (antroido para nós os cormeláns), e nada que me pillou así o fotógrafo que pasaba pola Fonte do Campo cando eu estaba na planta do escaparate de arriba.
Tamén estaba ás escondidas da xefa zorregándolle un de Caldo de Galiña por mor do catarro. Seica é moi bon, dicían os músicos vellos cando eu era neno, pero o Cuarterón facíaos tusir que era moito. Meu pai dirixindo e eles tusindo. Menos mal que o facía a tempo levando o compás da música.
Pois o conto, máis ben o asunto, ben sendo que non acabo de dar coa teima de quén gañará. ¡A verdade, segundo dín os xornais, tantotén! Pero non pensedes que estou a facer campaña para ninguén; aínda non cheguei a ese grado de estulticia, afortunadamente a Deus grazas. ¡A verdade que para ir a un mitin e non poder abrir a boca, vale máis ir á misa! Tampouco a podes abrir, pero polo menos é a misa.
Pero os meus cálculos para o domingo son..., haber se o sei explicar..., que teño varios pláns para dicidir a onde ir xantar o remate do antroido. Ou sexa, o derradeiro lacón con grelos da terra. Logo haberá que ir vendo a maneira de baixar os tres quilos, que entre turrón dun lado, bacallau doutro, máis follados e orellas, a cousa veu vindo que case parece que estou de tres meses.
Mais cambeándo de asunto, xa me chegou a foto da sueca de Suecia, pero quere asistir á voda da súa princesa e logo dime cando vén. ¡Ai pero non vexades como está a rapaza! Non ouso poñela por mor a unha vida desfeita. Haber se unha noite mentras ela, a parienta vai andar ó muelle coas amigas, zás, póñoa e só unhas horas. Caso de enterárseme a patrona, "tou" na calle coa maleta na man.
¡E dicideme vós! ¿A onde vou eu agora ós meus 65? Non sei frexir un ovo, facer un caldiño; guiso; follados; papas nin unha torta. O único a cama e barrer. ¡Ai, aí si que son un artista coa vasoira na man! A cama sáeme un pouco torcida dun lado por mor do edredón, pero total xa é pa desfacer...! Logo tamén lavo a louza, pero o que máis me dá raxeira é que mentras ela vé o Pasapalabra aínda ten a face de dicirme: "bótalle Fairi, veña". Iso si que me cabrea; e por encima sen poder eu escoitar o "parte".
Así que meus, un ten que termar e calar que agora as mulleres tomaron o poder e póñente na porta sen rechistar. Eu por si acaso xa teño unha camiña "porparada" nun sitiño queu sei. ¡Tamén a verdade, para que nos queren a nosa idade?, pois daquelo que falamos a miúdo..., xa me entendedes..., ou sexa..., o aquel de aquelare, nada de nada.
Entón meus, que, o domingo irei votar por quen ela queira. O mesmo ca un velliño termando co caxato que che poñen a papeleta na man e ti non sabes se o que vai dentro é o teu testamento. E calando, amigos, que iso é xerundio .
Logo disto, pois iso, que se poido unha noite destas poñeremos o "afoto" da sueca. E non digades nada ás vosas donas, senón xa sabedes: na rúa. Caso diso, chamédeme que teño unhas "piltras" pa uns cuantos.
E namais por hoxe, copiade de min como lle pego ó "ordeñador". E a mesa máis a banqueta fíxena eu. ¡Ai non!

viernes, 20 de febrero de 2009

LEMBRANZAS CORMELÁNS: 8/6/1952

____________________________________________________________________
Hoxe de novo remexín no baúl dos recordos, e velaí tedes unha miña lembranza dos meus oito anos. Era o 8 de xuño de 1952, cando dende a casa de Tía América saíu esa procesión. Fora unha súa donación. Dende aquel día xa tivemos unha santa máis na nosa Igrexa: Santa Lucía, pero non eramos aínda parroquia. Naquel entón aínda estabamos anexos a Santo Hadrián. E así meus, ide premendo nas fotos co cal recoñeceredes a moitos que por sorte aínda viven. Outros, os daquela nenos, agora xa somos terceira idade.

¡Cantas lembranzas de aquel día! Un día adicado a esa Santa que cada 13 de decembro ateiga a nosa Igrexa, agora xa parroquia da Virxe dos Remedios dende 1959. Nese mesmo ano rematou a volta da Igrexa, e nesa data tivo con tristura que facer a maleta, cal exiliado ó extranxeiro, Don Manuel Romero Álvarez. Viñera no 1950 e namais acabar a súa obra, porque foi el quen a loitou, non tivo a sorte de poder disfrutala. ¡Cousas da vida!, escribiu Castelao, na mágoa da diáspora.

Mais cómpre lembrar a noite antes da marcha de D. Manuel: Foramos a rondalla ás once da noite tocarlle á porta. Saíu chorando e a música tornou silandeira cal cadencia musical rota. Abrazado a nós fíxonos entrar na casa xa baleira e cos baúles pretos da porta. Entramos á cociña tamén vacía. Mais entre chantos e bágoas, tivemos que intentar, treméndonos as púas eos dedos, aledar aquela triste noite. Lembrádeo logo con esa foto de recordo.

Para min foi algo inesquecible a labor deste home. E dígoo eu que a primeira semana que chegou, zoscoume unha lostregada. Pero esa dor física, quedou no olvido coa súa obra. E xa rematando vou contarvos unha das súas saídas temperamentales: Estabamos no bauticeiro dun neno un serán ó anoitecer, onde eu termaba á Palmatoria. Isto era aínda coa Igrexa sen dar a volta. Un revoltixo nas mulleres durante o rosario, fixo que lle mandáse ó sacristán señor Ramón ver que pasaba. Voltou Ramón e dille: "Unha muller morta no adro". Mentras lle botaba a auga ó recén pola cabeciña resposta D. Manuel con total tranquilidade: "Ah, bueno, pensei que era outra cousa".

Saúdos meus lectores e amigos.











lunes, 16 de febrero de 2009

BENI-CORME











......................................................................................................................................................

Un día máis convosvo para ofrecervos as mellores fotos do verán de Corme. Mais isto matizado, xa vedes que ben de seguro merecemos o nome co cal dou título a este espazo de hoxe:Beni-Corme. De envexa, vamos. ¡E o Inserso mandando á xente para o Mediterráneo! E veña sopa de sobre e baile de discos. Non hai dereito, pois, aqui tomarían percebes de 1º, peixe fresco de 2º, e de postre tiramisú de marisco. Logo o baile nada de discos; en directo. Como anunciaban uns carteis hai anos dunha sala de festas na cal iamos actuar: "Nuevas Ideas y la atracción de Manolo Escobar en carne viva".
Pero non, hai que mandalos lonxe aínda que entoumen de friaxe, pois se acó está este tempo ten que chover en algures. E asi veñen reventados de tanto: "un dos, tres, para la izquierda y un, dos, tres para la derecha", tal como lles vai ensinando a monitora de baile. De discos, claro.

O conto meus, ben sendo que estas fotos sacounas a miña humilde cámara antonte sábado día de San Valentín. Xa vedes como rebaixou a Arnela, pero diso xa hai un mes. Neste momento xa subío case medio metro. Logo as demais xa podedes ollar como estaban de fin de semana os pesqueiros de Ribeira máis o da casa. ¡E a fonte do xardin vertendo auga fresquiña que, para iso somos Galicia! Logo está a do Museo, que como se pode ver a súa fachada xa promete. Debemos entender que é pedra e isto leva os seus retoques.

O Museo está case rematado, tanto por dentro como por fóra. En breve irei sacar unhas fotiños e logo ensinárvolas. Xa funciona o ascensor e non vos digo nada do luxo de portas adentro. ¡A verdade que tivemos unha sorte de envexa con esta mecenas de Cristina Cervigón! E non vos digo nada das súas compañeiras. Á hora de espremer cartos nas Institucións, os "esprimidos" tremen. ¡E soltan o carto, pois..., máis lle vale! Máis lles vale se queren ir xantar.

Pero eu coido que non valoramos en Corme o que poida reflectir nun futuro non lonxano, esta obra que para si tanto desexarían outras vilas ou cidades. É certo que nós desexariamos unha fábrica con cen postos de traballo. Malia que iso e a estas alturas, é pura utopía cando están a pechar as poucas que aínda quedan.

Se facemos un pequeno repaso mental a só uns anos atrás, ¡canto revoltixo económico e cultural fixo mover este aínda virtual Museo! Pero tamén debemos matinar canto puxemos nós do noso lado. Nada. É entón cando temos que valorar este alicerce sobre do cal a nosa vila vai a ter un novo hourizón, cando menos en termos turístico/culturais. Sen dúbidas algo ten que ser primeiro: O ovo ou a galiña.

E como comecei remato: Que o tempo é de envexa. O Museo está a punto. As obras do gas canalizado están en pleno auxe. A obra da Serra cementou hoxe os seus primeiros alicerces e vai ser unha obra fermosa, por máis que algún non queira velo así. Logo teño un segredo o que non poido de momento dar voo. Será unha regalía coa cal non contamos.

Saúdos dende Beni-Corme, a capital da Costa da Morte.
---------------------------------------------------------------------------------------

lunes, 9 de febrero de 2009

TEMPOS IDOS





A baiuca estaba ateigada eo ar xa só era fume. De Cuarterón os patróns e Caldo os armadores. O Sol e Sombra corría o mesmo cao Wisqui no oeste americano. Namentres, a choiva eo Suroeste facían tremer os cristais das vellas fiestras de pino roxo pintadas de verde. Non había mesas onde poder xogar ó tute cabrón. Os miróns, mariñeiros, labregos e xornaleiros ollaban sen parar, eles eran os máis pobres. Ollaban coa envexa mentras ían e viñan ata a ventá. Querían ollar o tempo, máis a fiestra bafarada do alento cheirento da caña eo fume, facíalle pasar o puño cal baeta de lan fina. Ollaban o mar saltar nos cantís de socairo e cavilaban ata cando non habería sazón para saír pescar.
A tarde pequena de inverno facíase longa ó rascar no peto para só unha auga chirla. Seica era café, dicía o tasqueiro. Nin leite sequera, tan só unha culleradiña de azucre para endulzalo. Nun andel, unha tina de sardiñas e arenques salados facía caer os ollos. Namentres eles, os da partida seguían: “Ponme outro café cunha perfia de caña de herbas”. “Arrastro e as corenta en bastos”, dicía o máis xogador. Eles, os miróns tiñan que sorrir aínda estoupando por chorar. ¡Nin tan sequera poder xogar! ¡Tampouco beber máis dunha toma! A muller só lles dira para unha. Eos da partida, amais de xogar xa ían con tres tomas. E seguían. O tasqueiro ollaba ós miróns: Cheirentos -dicía para si mentras acendía a luz de carburo- xa podíades ir pa casa estorbarlle á muller.
Os da partida ergueron cando a escura noite fixo tebras na rilleira do Carral. A envexa dos miróns contrastou coa ledicia dos outros. ¡A partida e un par de tomas, que menos! Pero non, nin tan sequera iso. ¿Porque, se perdo como pago a do outro? Sabendo que empataba aínda ousaba sentarme. ¡E mañá segue o mal tempo! E será o mesmo se a muller rasca aldo na faldrigueira. ¡Mais, quen lle mira pa cara dela! Dicía cadaquén para si.
Ás atoutiñadas pillaron Gafote arriba. Na encrucillada dixeron deica mañá. Os da Riloa seguiron e con eles os do Riñote. Ás apalpadas dos valados foron ó abeiro da choiva eo vento coa roída e remendada chaqueta vella facendo de antucas. Unha auga morna con verzas fervía na ola sobre da trepia da lareira. Seica era o caldo. Seica. Na cama de xergón de cazula de millo matinaban espertos: ¡E aínda lle teño que rir ó patrón. E ó armador! ¿Ata cando, Deus, ata cando? Nin a un Sol e Sombra convidan.

sábado, 7 de febrero de 2009

NO MEU HAPPY VERDI


---------------------------------------------------------------------------------------------
Tal día coma hoxe a esta mesma hora, e ás dez da noite, estaba nacendo o que isto vos escribe. Era un sete de febreiro de 1944. Hoxe cheguei á terceira idade, unha data á que lle tremía, nembargantes nin eu mesmo dou creto ao ben que o estou levando. A verdade que para dentro de min, aínda me sinto un mozo. ¡Pero cando ollo as fotos que aí vedes é entón cando me convenzo que o tempo non pasa en van!
Pero voubos lembrar o acaecido o sete deste mes de 2000 cando eran as cero horas e só dez minutos do meu 56 cumpleanos: Viñamos de actuar de Marin, cando a esa hora e ó sair de cear, sufrin a doenza do que me levaría á pérdeda dun rinle. Trinta e tres días no hospital. Non pensei chegar a hoxe e a Deus grazas aquí estou.
Compre sinalar que o bon de todo isto foi que durante estes nove anos foron os de realmente sentirme realizado como se soe dicir. A primeira nova foi tomar a dirección da banda, un soño co cal xa non contaba. En canto á segunda, erguer en Froxán un monumento na lembranza aos dezaoito músicos alí nacidos en só doce casas, algo que levaba teimando en min había anos e vin ese soño cumprido. E logo outra á cal endexamais ousaría de non haber entrado na Coral de O Couto: O de escribir o meu único libro -de momento- para a posteridade sobre da historia da música en Corme.
Mais aínda ocurriu o que nin soñaba: Que con este libro acadei o primeiro premio do Instituto de Estudos Bergantiñáns, e coa prioridade de vir facerme o agasallo ó meu Corme natal, cousa que nunca fixeran, a de sair de Carballo. Asimesmo este premio sempre fora gañado por xentes de carreira e altos estudos.Velaí tedes as fotos do evento na nosa Igrexa o 25 de novembro de 2006 coas autoridades de todo Bergantiños, incluida a Conselleira Provincial de Cultura da Xunta: Dona Milagros Lantes. Noutras están o presidente: D. Xosé Pumar Gándara e outros membros destacados das letras galegas e bergantiñáns e logo o concerto de banda.
Porén, tanta vergoña sentín a partir de entón, que é agora cando estou comezando á escola. ¡E sen présa! Cantas veces maxino que, "de non haber contado o conto", pois todo isto que vos escribo xamais acaecería a pesar que xa estaba na miña ilusión. Cantas veces penso que quixen tirar a toalla, como se dí, e grazas non facelo. Acó estou e cheo de ilusión. Porque non acaba aquí o conto: Ademais disto, pois xa vedes, fíxenme un "Intrenauta" e ata aprendin a escribir con tódolos dedos. ¡E teño o meu blog! Algo que con isto si que non contaba. (E non sei se non estarei enganchado ó ordenador). Como tampouco me imaxinaba compoñendo música no aparatexo este. ¡Cantas cousas dende iso!
Malia que agora xa serei un vello. ¡E non hai cuarta idade, segundo preguntei! Esa é aló..., no Cubeiro. ¡Tampouco me queixo, xa non foi capote! Pero o que máis me prace e relaxa é ir á escola. Ata creo que son o máis formaliño de todos coa ilusión que vou.
Así que meus, hoxe estou un tanto emocionado e quizais leades algo que vos faga sorrir. Pero non poido evitalo, eu son así. Ogallá vós, os máis novos, podades algún día sentir esta ateigada ledicia e dicir o inmortal poema de Celso Emilio Ferreiro, que tan ben cantaba Pucho Boedo cunha composición de Prudencio Romo, o dos Tamara:
"Dinlle ao patrón a frol do meu esforzo i a miña mocedade. Nada teño./ O patrón está rico á miña conta, eu , á súa, estou vello. /Ben pensado o patrón todo me debe. Eu non lle debo nin tan xiquera iste sol que agora tomo./Mentras o tomo espero".
----------------------------------------------------------------------------------------------
A VERDADE QUE OS MEUS LECTORES -QUE SON MOITOS CADA DÍA SEGUNDO O CONTADOR DE BLOGGER- NON HAI UN QUE ME FELICITE NIN NO MEU CUMPLEANOS. QUÉREVOS O MESMO, PORQUE SEI QUE ME LEDES, PERO UN COMENTARIÑO ARRUFÁBAME MOITO MÁIS AÍNDA QUE SÓ FORA: OLA SUSO, FELICIDADES...,PERO NADA, SODES MOI CÓMODOS. (PERDÓN)
"TOU" MOI CABREADO CON VÓS.

miércoles, 4 de febrero de 2009

CORME: O QUE POIDO SER E NON FOI.



Un día máis que remexo no baúl dos recordos e sempre se atopa algo. O remexer é o mesmo ca o de rascar: Todo é comezar.

Pos velaí temos unhas vistas de non hai moitos anos, que calqueira cuarentón as pode lembrar. Non fai falla que vos diga sobre delas pois, sería unha ofensa para os cormeláns.

Mais o tema que me trae non é outro ca o da cetárea. ¡Cada vez que maxino que por esa "mincha" da dereita cambeou o destino de Corme, é para deixarse morrer! Si meus, como todos sabedes, pola devandita "cetariña" o noso peirao tivo que facerse tal e como o vemos. Ou sexa, na direción que mandaban os donos da "cetárea", os nosos xerifaltes, a nosa Jett Sett, a nosa aristocracia do sombreiro/chapeu e paxarela. Os de misa de doce. Os que se largaron e nunca máis volveron nin malditúnha falla que fai. Os de falar castrapo: "Nuestro niño andó y faló nel mismo día", "tá muy buén tiempo", " lo cay coir desta gente", "el gato comiónos el pescado ", " los criados fueron plantar unos riegos de patatas conel sacho", la niña mayor, vá pal colegio, pala Coruña". ¡Pero eran xente fina, de alta alcudia, digo alcurnia. E quedamos sen ela. Que pena!

¡E houbo que cambear o muelle por esa misericordia! ("Deus mo perdoe se peco", dicían nosas nais). Así e tal como nos recordan os nosos maiores. E agora sen arranxo. A nosa Ría e o noso Porto esnaquizados de por vida. Pero o máis caralludo é que cando veñen de Pascua en Venres Santo -máis ben o día do Percebe, pero haber se os dan- aínda teñen a face de dicir: "Que pena, este pueblo no espabila ni crece, está lo mismo que cuando nos fuimos".

¡Que acerto tiveron os nosos cormeláns emigrar! Agora co paso dos anos voume decatándo de que estaban cheos de comer bicudas, eos pintos, margotas e besugos para os "siñores". E a proba do porco, ou maís ben o pernil traseiro. E o mellor galo do capoeiro. Eos mellores ovos de curral. E o leite da vaquiña. E..., e todo canto houbera para os "siñores" polos favores recibidos, ou sexa, levarlle as leiras de aluguer que xa antes foran embargadas.

Mais dando a volta á historia, hoxe os verdadeiros fillos de noso son aqueles que un día cheos de bágoas fixeron a maleta e voltaron cheos de sorriso. Hoxe son eles os ricos, os que nada deben a ninguén, os que teñeñ o mellor lar e nivel de vida. Quizais porque souberon suar o pan noso de cada día, o cal é moi diferente a rezalo. Os outros, a "nosa" extinguida "nobleza", ollan de esguello namentres lembran: "aquellos si que eran tiempos, no esto de ahora". Hai pobos e algunhas vilas que aínda tiveron sorte cos seus caziques. Nós, Corme, nin iso. Será o noso fado.

E remato cunha anécdota da miña nenez: Axudaba eu á Misa cando a nosa Igrexa estaba aínda sen dar a volta. O cura era aquel meu inesquecible D. Manuel Romero. Estabamos ós domingos na sacristía esperando a sinal. Da campana non, da tós do señor. Cando se ouvía na tribuna dicía D. Manuel: "Veña, saímos que xa está aí o señor..."