martes, 28 de diciembre de 2010

AS COUSAS SON COMO SON, NON COMO ERAN



EU NA MILI
Cando os máis vellos falaban de 50 anos atrás, eu quedaba apabullado en tal oír. Mais, velaí pasaron dende esa foto. Tiña eu 17 cando enchin a maletiña por min feita -e que aínda conservo- para irme voluntario facer a mili. Ou sexa, a senlleira maneira de poder estudar na Coruña. Vinte meses que pasaron voando na Banda de Infantería onde me chamaban o neno.
Que ledicia e doada foi esa etapa. Aínda nesquenzo as tardiñas ligando ás chachas nos xardíns do meu ancestro parente Méndez Núñez. Había que estar ó loro, para, en canto lles caera ó bebé o axouxere do carricoche no chan, alí estabámos nós para entregarllelo cal flor de galano na man da bela moza. E abofé que, paseniñamente un día tras doutro íanche entrando á fala, en castelán, por suposto, aínda que ó final eran de Baio, Sta. Comba ou Coristanco, ou sexa, da miña bisbarra. Canta ilusíon a esa idade! E xa pasou medio século, coma se fora unha virandoira.
Véxome no retrato e quedo mirando se realmente o son, casemente non me lembro del, dese rapaz que o mesmo cá todos quería comer o mundo. Facía proxectose e pensaba como serían os seus descendentes, o seu porvir, o seu fado. E soñaba, soñaba esperto cheo de ilusión. Porque naquel intre só era fillo e a cuestión é ser pai, velaí a diferenza. ¡Que fácil é ser fillo!
Pero non, o home propón e Deus dispón. Hai unha nova frase en prol dos acontecementos diarios onde os xornais subliñan de cotío: “A realidade supera á ficción”. Pois si, chegamos a unha etapa na sociedade, onde esta frase fíxose certa, case parece virtual.
E soñaba, soñaba eu que a min nunca me pasarían esas cousas, esas novas que cada mañá saen nos xornais. Pero eramos moitos a maxinar o mesmo. Os que as “levamos” dos nosos devanceiros e agora; agora de esa xeración da cal nós seremos os seus devanceiros.
Vólvome a ollar no enrrugado retrato e penso: “¿Daría algo por verme de novo con esa idade?”. Non, dende hai un tempo coido que xa estivo ben abondo. Como di un vello refrán, porque a vida compónse de refráns: “Xa non é capote”, din os da terceira idade, ou sexa, os da miña. E éche ben certo, para volver a pasar polas mesma coitas, non.
Sigo soñando esperto e maxino quén vivirá nesta miña casiña no albor do século XXI, sen ir máis lonxe. E arrepío ó pensar que xa estará de novo edificada e os seus donos non levarán o meu apelido. ¿Quén estará neste currunchiño onde neste intre escribo estas liñas ollándo á Fonte do Campo?
Pero a mágoa que máis me doe, é, a de pensar nas miñas chilindradas que dende neno gardei e cos anos fun xuntando. Logo, todo canto escribin e compuxen. As miñas cousiñas sen valor real, pero todo el sentimental. E penso, porque son un pensador nato, como todo irá ó contedor do lixo.
Cando vou ó Punto Limpo, sinto un calafrío vendo o que a xente verte no camión, os recordos de toda unha familia. Pero iso si, nunca se viron cartos, eses non estorban nin dan pesadelo. Aínda que ben pensado, a familia, ese sustantivo feminino, deixa claro que é maternal. Que fermoso adxetivo pertencente á nai!
En canto a proxectos, van quedando no vello e utópico baúl dos recordos! Dicía eu hai uns anos: “Ei pillar o coche e dar a volta a España coñecendo todas as súas capitales de provincia”. Pero o baúl vai indo ateigado, todo nel foron banales soños, xustamente por soñar esperto. Soñar é malo incluso durmindo, unha fantasía cal brétema das mañás que se esfuma coas primeiras raiolas.
Son as doce da noite cando remato estas ringleiras, escribiría deica mañá, pero…, tantoten. Pillo o retrato e con el na man óllome no espello. Non, eu non son ese, ese púbere estaba cheo de ilusión e…, o do espello xa non ten ningunha. Non o coñezo de nada. Abro o meu secreter, collo a carteiriña que aínda gardo da mocidade e, o seu vello e varolento recendo faime voar na noite do tempo. Meto de novo o retrato e aperto as pálpebras para termar que das meniñas non escorran bágoas polas meixelas. As cousas son como son, non como eran.

martes, 7 de diciembre de 2010

A NOSA ESCOLA



Esta era a nosa escola, por chamarllo de algunha maneira. Non, o local era bo con forza, na calle Real, soleado e con vista ó mar, xusto onde hoxe está a farmacia. O problema era a "problemática":Unha enciclopedia moderna, "mellor non meneallo" e logo: Las cién figuras españolas, propiedade estatal. Pero ningún enfermou da columna co peso do "material escolar" nin facía falla mochila/carrito, unha libreta e unha pizarra en cachos cabía no mesmo peto.
De ningún xeito tiña culpa algunha o mestre D. Modesto, non, el ensinaba o encomendado. A verdade que me dá arrepío ver esta foto, sobre todo cando penso como saímos á vida, ou sexa, mundo arriba. Menos mal que a ignorancia é boa compañeira e así fomos "tan felices de infelices". Tiñamos un bo horario, todo hai que dicilo, de nove e media á unha do mediodía e un recreo pola praia da Arnela que xa quixeran para eles os madrileños de Madrid.
O retrete era na mesma carretera onde hoxe está Caixa Galicia, e, á falla de auga non había que tirar pola cisterna. Tampouco tiñamos papel hixiénico, un cachiño de periódico facía a mesma labor sen gastar o que non había. Ou ben un xeixiño do mar!
Anos adiante viñera aquel leite en polvo. Fora un invento novo e pasábamos a mañá entre ferver a auga e remexer o polvo ata que saíra o leite. (Non pensedes mal que maldita mentira digo). O que é gustoso, non estaba aló moito, pois, como che tocase o vaso cheo de bolos xa a tiñas clara, perdón, espesa.
-----------------------------------------------------------------------------------------
As"sinaturas", eran: Música, cantábamos o Cara el Sol máis Montañas Nevadas e aquilo era unha gloria desfilando desde o Alto da Costa por todo o pobo. Ás nosas nais que estaban pelando as patacas para o ghisiño e coas mans luxadas baixo do mandil, caíalle a baba. Tamén é certo que nos veu ben, pois, os rapaces de agora non saben cantar nin desafinando, que é xerundio, (ai, que palabras eu fun aprendendo de vello) , os rapaces modernos cantan todo nunha nota sola, ou sexa, rosman. Disque é bacallau ou rap, que malditún sei o que é iso. Daquela o bacallau nin ulilo ata o día de Noiteboa. Así que todo ten a súa parte positiva, dígoo polo de cantar.
En "Idiomas e Lengua" falábamos castelán e quixera eu que nos escoitárades:"D.Modesto, este niño peghóme por debaxo del prupite". Pero tiña a súa parte positiva á hora de embarcar. Nesta sacábamos un sete, pois saía un pouco chapurrado.
En Relixión tiñamos escola os sábados, non como agora que van de marcha, nós ós sábados toda a mañá catecismo. Aquí a nota era un dez de media.
En "Educación" outro dez, pois tiñamos moita práctica pola calle: Bos días ós mestres, ó cura, ó médico, ó practicante e ós once gardas civís do Cuartel de Corme. E logo despois a todas as súas mulleres, menos a do cura, por suposto. Mirade vós o que é a vida que, cando subín facer a mili voluntario ós 17 anos, no primeiro permiso que tiven atopeime na Fonte do Campo co novo médico do pobo. E non sabedes que fixen?, institivamente foime a man e saudeino militarmente. E iso que estaba sen a visera de sorcho.
No entanto a Deportes, eran os deberes para a casa e non tiñamos aló gran cousa nin estrés de exame trimestral. A "sinatura" de "Deportes" era ir carrexar correada da Ribeira ou da Arnela ata a Pedragueira ou á Atalaia. Despois ó estrume para o esterco, poñer as patacas, ir á fieita para o porco e as galiñas ou ás carolas ata Serra. Ben mirado tampouco era tanto, pois, aínda había tempo para andar a pedradas os de Ghivaje contra os da Riveira. Velaí onde sacábamos outro dez!
En Ortografía non había queixa, dicían algúns que tantotiña Betanzos con be ou con uve, soaba o mesmo. Pero nesta e como moito, un tres con cinco.
En Mate, esa que tanto lle tremen os rapaces de agora, facíamos as catro reglas sen fallar en ningunha en especial. Ata facíamos a"regla de tres" e o mestre"axudábanos"moito, moito, moito. A media xeral era: de xeonllos e cunha enciclopedia en cada man media hora.
Ai que me esquecía, aínda me falta iso de Ciencias, a ver se algún día me lembro delas e vos paso o apunte. (Penso que esta era a ciencia de saber cando entraba o mestre e nos pillaba rebuldando).
E paréceme que solo me queda a de Letras, aquí non era riqueza a boa letra que tiñamos, os mellores como moito un cinco con oito.
Tamén tiñamos unha especial que agora non dan nos colexios, era a de Redacción, unha carta á futura moza o día de mañá e comezaba así: Esperando te encuentres bién al recibo de esta...etc., para logo despedirse con aquilo de: Tuyo que lo soy..., e estábache ben esa "sinatura", era á que máis atención se lle poñía.
P.D. Esquecíame dicirvos que daquela non había a "sinatura" de Galego, esa xa a falábamos o resto do día.
------------------------------------------------------------------------------
Na lembranza dos compañeiros que faltan da foto e do mestre D. Modesto.