A OS NOSOS DEVANCEIROS

Cada noite á hora do paseo polo muelle, non podo evitar lembrarme dos nosos devanceiros. Miro ó Ceo estrelado e penso: ¡Canto daría eu para que os nosos ascendentes poideran ver este novo peirao, e, a Riveira, a Estada, o Xardín e o paseo marítimo deica ó Osmo!
Non hai dereito, dígolle á muller, eles que tantas penurias sofriron na vida e sen ter un pequeno abeiro para resgardar as súas chalaniñas, tiñan que ver agora o froito da súa sudor. Tan sequera unha hora, aínda que só fora dende o alto do Carral.
Deus o Creador, debía deixar ós que se foron, que visen o pobo que os veu nacer. E ata maxino que voltarían máis ledos para ese Ceo que tan gañado merecen. Ben pensado, o inferno xa o sofriron na vida.
Eu mesmo falo por min, cando recordo o recheo da Riveira comezando camiño da Arnela. Aquelas laxes da Estada todas ateigadas de estadas para secar o congro. O Río dos Pulpos na baixada do Campiño coa súa praiña, alí xogabamos apañando lapas, mexilóns e algún corlou, para facer asadas nas mesmas laxes despois de quentalas cunha boa cachela de carabullos e cascas cheas de piche que a marea deixaba ó baixar.
Despois da Casa do Práctico e do Petón das Gaivotas, aínda de recordo, viña outra ribeiriña baixo o solar do Biscoiteiro. Logo, a Rampla de Debaixo da Capilla, era o atraque dos botes para o desembarco e embarque dos centos de tripulantes de ducias de veleiros. A Rampla de Terra, a última, tivo e ten pouco fondo e rompe o mar con máis forza.
E, ó longo da que hoxe é a Axudantía e a Casa do Mar, un palo de barco era o “local social” dos mariñeiros xubilados, entreles o meu avó Torrado a quén alí sentado recordo. Tan sobado estaba das cueiras que brilaba sen barniz. Sempre o dixen, cando por esa casa loitei, que parecía un fado o erguerse no mesmo solar. ¡Que dirían eles se hoxe viran o verdadeiro Local Social froito do seu traballo! E aquelas roupas remendadas que non se sabía de que lenzo era a peza. Das boinas ruzas e roídas é mellor non falar.
Pero a mágoa meirande era que nin xubilados se podían sentir, iso non eixistía. Eles, os nosos mariñeiros, eran os vellos traballadores do Monólogo de C. Emilio Ferreiro:

“Agora tomo o sol. Pero até agora traballei cincoenta anos sin sosego. Comín o pan suando día a día nun labourar arreo. Gastei o tempo co xornal dos sábados, pasou a primavera, veu o inverno. Dinlle ao patrón a frol do meu esforzo i a miña mocedade. Nada teño. O patrón está rico á miña conta, eu á súa, estou vello. Ben pensado, o patrón todo me debe. Eu non lle debo nin sequera iste sol que agora tomo”.

.

COMO CAMBEARON OS TEMPOS

Non, non hai dereito, non sei se xa o dixen noutras ocasións, pero por unha máis que non quede así a cousa.
Cando comecei a mocear deica a Guxin, malditún había unha bombilla no percorrido dos tres kilómetros. O medo, que o era moito, ata me quitaba as gañas de encender o foco de petaca, por mor de tan sequera non delatarse un mesmo. Lembro dun compañeiro que para semellar a un coche, viña correndo con dous focos, un en cada man, e moi separadas por certo. O que tiñamos que inventar!
E agora hai ducias de postes alumeando. Xustamente cando non fan falla. Nin para vir as mozas da Aldea ó baile ou ó cine. Ben pensado, tampouco hai ningunha das dúas cousas. Cantas veces lle digo á parienta: “Que vén viría eu agora con este alumeado”!
Mais agora xa non se mocea nas casas e os días de mozas son contos de algún día. Agora collen a rapaza o sábado sabadete á hora que lles pete e aló ás 8 da mañá veñen de volta. Se veñen. E ben pensado, pois, aínda chegan cedo se o miramos no mencer do domingo. Ata chegan para ir á misa.
Mais a cousa non queda aí, a cousa é cando che espeta a rapaza da casa: “Vamos pasar a finde a Portugal, ata a volta”. Así, sen máis e a piques de dárche un infartazo. Pero xa Deus goberna e os pais modernos din treméndolle a voz: “Ala logo, pero ide e vinde con ben”. Ai, e veñen con ben, e moi ben por certo!
A miúdo e sen poder esquencelo, lémbrome de meu sogro cando aquel día do Santo Bernardo estabamos esperando o Cotelo para ir á Graña. Eran as dez do Fusco e o Lusco, ou sexa, día total para o mes de agosto. “Á casa, estas non son horas de ir a ningures que é unha vergoña”, berrou sacando peito.
E estabamos para casar, meus, que xa é dicir. E foi no século XX. E aló pillei costa abaixo ben fardado coa roupa dos domingos. E a pobriña toda perfilada diante de seu pai para a casa, así, sen podernos despedir sequera.
Agora e recordando aquilo, ducias de veces lle dígo á xefa: “Mira, se hoxe foramos mozos, a teu pai e a miña nai, íaos poñer eu no seu sitio”. Eles eran os dous de máis prexuízos, miña sogra e meu pai non eran tan “radicais”.
Pero non, xa non somos mozos nos dous sentidos da palabra. Por conseguinte, permitídeme que proteste, que arrinque os catro cabelos que me quedan e que teña envexa, envexa aínda cando din que é pecado. O que me faltaba, pecado e…, sen pecar.
Logo e parafraseando a C. Emilio Ferreiro maxino: Ben pensado, patrón, a cousa non está tan mal, a cousa foi que me pillou un pouco tarde, codomáis…Manda carallo, que tan antes de tempo nacín!