TEMPOS IDOS - II

Eran as señoritas, as ricas. Ían á escola de castelán, que menos! Pero non cos rapaces do pobo. "Que asco, huelen mal y hablan ese gallego de borregos",dicían. Tamén estaban a ben con Deus. Eran de misa de doce. ¡E comungaban de cotío! Á misa que máis luce, para alternar entrelas. ¡Non fose o demo que trabasen leria cun rapaz do pobo! Sería a vergoña das amizades da casa. Da casa dos siñores. Da casa grande da bisbarra. Eran a nobleza herdeira dos seus rexos ancestros medievais e feudales.

As criadas sempre sorríndolles, aínda que tivesen dor. E tratándoas sempre de señoritas, pobre delas de non ser así. E sempre dándollela razón. ¡Con razón ou sen ela! Aínda que ben matinado, tantotiña dárllela coma non. Elas eran as criadas para todo. Non tiñan a facultade de pensar, aínda que era mellor así. Valía máis non pensar, dicían xa os nosos devanceiros. Val máis non crebala cabeza cos siñores, teñen a razón e punto; dicíanlle seus pais.

E canta razón tiñan eles, mellor darlle sempre a razón, é a maneira que poidamos rirnos deles, dos amos. Pois no fondo chegan a crelo, que son unha raza de seu e máis intelixente ca os pobres. ¡Os pobres! "Que asco, siempre en la puerta pidiendo caldo",dicían na longa mesa con mantelo de puntilla e serviletas de percal no pescozo. Logo a culler como se non quixeran collela cos dedos finos. Deixabána caer ó chan e a vella criada da casa: "Deje señorita ya la cojo yó", dicía mentras tragaba as bágoas coa dor dos seus cadrís encraquenados. Pero aínda non se podía chorar diante dos "siñores", sempre sorrindo e falándolle con duzura.

E así ata a morte. ¡A morte! E aínda haberá inferno logo disto? "E..., alguén máis pobre ca nós?", dicían as criadas mentras lavaban no río da casa. Era o seu desvaecer do día. Pero iso si, xunguindo os cadris. ¡Pero polo menos podían falar! En voz baixiña durante a sesta dos siñores, pero falaban e desfogaban. E de costas á fiestra do cuarto do siñores ceibaban o sorriso do día. Nin un máis. Pobre delas se as pillaban sorrindo. Podían rirse deles e iso xa era cousa grave.

Cando erguían os siñores -antes non por mor do ruído- e logo de servirlle a manzanilla polo da cía ó estómago, veña de novo cos lavadoiros de xeonllos fregando as rexas táboas de tea do andar e as antes do chan de abaixo. E aínda había que facerse doer do estómago dos siñores. Porque iso si, os siñores eran de moito calleiro aínda que algo endeble. E había que rirlle e compadecerse.

"E...,e haberá alguén máis pobre ca nós", seguían dicindo elas, as criadas, cando un peto no poxigo espertounas do seu cavilar. Pero a siñora da casa xa estaba preto do umbral. Abriu. "¿Non terá unha cunquiña de caldo, señora?" "Teño moitiña fame, sabe". Chamabase Xán. Era un home de ben pedindo esmola de camiño a súa casa. Era un pobre e humilde. ¡Pero non un tonto!

"María, no hay caldo nó?", preguntou a siñora á criada. "Nó, nó hay señora". "Como o vai haber, se xa está vostede dicíndolle que non o hai", dixo o peditante. "Bueno hombre, para que Dios me lo tenga en cuenta y como és usted tan listo, voy a darle una tazita de caldo", dixo a señora en acto de boa fé para gañar indulxencias plenarias. "Bueno, total ya iba ser para los perros!", pensou a siñora mentras subía as escaleiras ó seu cuarto. ¡Para non ver ó pobre!

O camiñante Xán, sentou na bebedeira do curral dos animais e comío sen vergoña. Máis ben con moita vergoña, pero..., a fame é negra. As criadas ollándoo dende a ventá, dixéron as dúas a unha: "Pois si, aínda os hai máis pobres ca nós, a todo hai quen gañe". Namentras iso dicían, daban o Nome do Pai.

-----------------------------------------------------------------------------------------

¡Que triste é o pedir! Porque pedir é humillarse, perdela dignidade dun mesmo. Non sabemos a verdadeira riqueza que é o dar. O que pide é sempre pobre, ou ben por falla ou..., ou pobre de solemnidade. O noso home, o Xán, pedía por fame.