VALE MÁIS NON MORRER

Que volo digo eu logo de cavilar e darlle voltas durante a miña vida. E senón me credes pillade lápis e papel ou máis ben unha libreta.
Dicídeme vós a que nos cae despois de finar o vello da casa: Un día e unha noite de velorio, máis logo outro día co seu correspondente enterro. Chegas á casa e se é fin de semana haber quen atura á mocidade: ¿Logo no poido morrer ó luns? ¡Total que máis lle tiña ! E non só iso, senón que tamén vivía dous días máis, din os netos cunha carraxe que é mellor non escoitalos. ¡Ai, pero queríanlle moito ó avó!
Pero a historia non fixo máis ca comezar: Por encima de morrernos na fin de semana, veña funeral outro día. Porque sábados e domingos non os fan, ¿A que non sabedes porqué? Por falla de competencia. Logo ós oito días, misa de Ánima. Ós 15 misa outra vez da Boa Morte. A semana seguinte outra misa que lle fai a familia pola herdanza que deixou, non sexa que fale o mundo.
Namentres isto vai indo, veña encarregar a lápida canto antes. ¡E o inventario antes dos seis meses! E atallo senón isto é o conto de nunca acabar, pero sin esquecer o cabodano: Outra vez volta á torta logo dun ano. Veña amolar á parroquia outra tarde no medio da semana; recordatorios; autocar; chamadas de teléfono e avisos nas parroquias veciñas por medio dos cregos. E ás cinco do serán para tronzar a tarde total. ¡Mirade vós que non sería o mesmo ás sete ou ás oito! Pois non, parece que é máis dor ás cinco, e senón que llelo pregunten os albaneis e quen ten xente traballando; eles si que teñen dor a fin de mes coas nóminas á facenda.
De calquera maneira temos que decatarnos que nas cidades non son tan parvos. Abres o xornal pola mañá e: El entierro será a las doce treinta y el funeral a las ocho de la tarde. ¡Chamédelle tontos agora ós da vila! Ou sexa, que arranxan a cousa antes de xantar, logo botan un sestiña e aló entre o Lusco eo Fusco pois o funeral. ¡E a cear coa ansia fóra!
¡Ai, pero isto non é nada meus! Se chegades a ver como era hai cincuenta anos dicides que estámos no Sáhara. Naquel tempo si que valía máis non morrer, ou mellor dito valíalle máis morrer ós que quedaban. Loito pechado polo avó tres anos. Na gabardina un brazalete e na lapela un lazo negros. Nin cine, baile nin televisión que xa non a había pa máis digracia.
¡Pero aqueles si que eran enterros! E non vos digo nada dos velorios: Café con copa de Terry da malla dourada para quedar mellor cos que estaban ata o día, e tamén para quedar ben. Ó pé do cadaleito un acetre con auga bendita e un loureiriño ou oliva facendo de isope enrriba dunha banqueta. Cada un que entraba e logo de dar o Nome do Pai, veña a poñer pingando á viúva, fillos, noras e cantos estaban no sobrado. E ó finadiño non vexas, co traxe de levar, aló ía enchopado pó Ceo. ¡E todo era negro! E todo un remusmús no oído das máis agoreiras: Que xa tiña mal cor o finado; xa se vía vir; non enganaba a ninguén; que tan boíño era. ¡Dende que morriu, claro, pois cando un morre sempre foi moi boa persoa!
Logo saía o enterro e os berros chegaban a Candelagho. Ata polas fiestras berrando e a golpes cos cristais e as contras. A caixeta na angarella ó hombro e catro cintas dos xenros e noras tremando nelas. Logo parar en cada encrucillada ou en cada cruceiro para un Paternostre. E veña máis isope. ¡Ai, pero cando o soterraban valía máis fuxir Bostelo arriba cara Roncudo ca ouvir aqueles chantos! ¡E iso que o finado tiña os seus 98 ben feitos e seica nunca tivera un catarro!
Pero non vexades vós o funeral un mes adiante: Doce curas, ou sexa, todos da táboa. Chegaban ás nove da mañá nuns facos ben mantidos para o curral de Tío Correa, atábanos á argola e veña almorzar toxo fresquiño. (Os cregos non, os cabalos, que non se mal interprete) Logo e namentras uns misaban os outros almorzando na sacristía. Porque había media ducia de misas e podían coller debilidade. ¡Ai, pero que almorzo meus! Aló pasaban cara a Igrexa coas bandexas de seguido toda mañá dende a fonda da Calle que recendía polo Río da Roda. De chegada a misa principal aló ás doce, veña toda parroquia. Un tras doutro, aló saían todos cregos de negro, negro. Enchían o altar e se fallaba un tiña que dicilo o da parroquia para deixar ben á familia.
E non sei como contarvos daquel túmulo que facía tremer, era o mesmo ca un rascaceos en pequeno que o montaban o día antes con canto tallo había na igrexa. E todo envolto de negro. Logo cen velas accesas máis o botafumeiro toda mañá. E veña a tusir co fume todos os fieis. E a campá tocando a morto todo o día antes que ata lle quitaba a gaña de rebuldar ós rapaces. Logo no adro á saída, veña as discusións de quen cantara mellor: Que si o de Borneiro, que o de Cánduas; Brántuas; Méns; Cores e..., e ó final que o mellor era o noso.
E terei que seguir outro día que isto xa é moito. Pero de momento non esquezades o queu vos dicía: Vale máis non morrer.