CORME:COMO SOMOS?Capítulo II

Quen emigrou por quen?

Dicía eu no anterior capítulo que o cormelán, o mesmo ca o galego, non protesta, emigra. Naturalmente que sempre emigra o que non ten de seu na terra que o viu nacer. E trunfa na nova terra á que vai coma tódolos emigrantes, pois, galegos/emigrantes tamén somos os cormeláns.
No entanto, o cormelán volta á terra que é a súa. Ó Corme dos carreixos lamacentos, das caladas de inverno e dos escallos do millo. Á lembranza de aquelas tardes sen escola: liortas entre Jivage e A Riveira a pedrada limpa, xogar á buxaina, ás zondras ou ben ós niños de merlo e ós lorchos no Río dos Pulpos. Cantas lembranzas da nosa nenez!
Pero iso si, este cormelán volta á terra que é a súa. Porque el non fuxiu de Corme por snobismo. Foise antes de pedir esmola na porta do rico! Aqueles que dicían: “Carmen, hay un pobre en la puerta, verdad que nó hay caldo?”, preguntaba á cociñeira. “Señora, como o vai haber se xa vostede lle está dicindo que non o hai”. Unha frase para a historia.
Non quixera ferir a dignidade de ninguén, porque, eu fun e son un máis entre os humildes, dos que xogabamos á billa e á buxaina. Os que tivemos a mesma escola, os sexa, ningunha. Os que falabamos o galego cormelán de: fotes, viñétes e nada me trouxétes. Eu era da raia da Fonte para arriba, ou sexa: de Jivage. Agora que vivo na Fonte, non sei de que lado sería, tantotén.
Mais a outrora mágoa da emigración, éncheme agora de ledicia cando vexo chegar aos que se foron na pubertade e sentín unha ferida con máis dor ca dunha pedrada na testa ou unha escotelada nun xeonllo. Cáelle a un a baba velos volver cunha posición económica e socio/laboral que che fai rebordar o corazón de celme. Ao fin e ó cabo, un tamén trotou polos currunchos de Galicia, Asturias e León. Eu tamén durmín en cabanotes da aira ollando o luar entre apeiros e palla enxoita. E laveime na beira de centos de regachos sen coñecer a ducha e sen cambiar a camisa branca, e..., e almorcei unha cunca de caldo de repolo da festa do día antes. Ai, termaba a culler en pé de tan espeso que estaba!
Malia, ou mellor dito, que ben, pois os que non fuxiron antes foron indo logo. Aínda que estes non volveron nin volverán, élles intolerábel ver ós que un día lles petaban no poxigo preguntando polo “señor da casa”, agora non leven boina para quitala ó velos pasar. “Como cambiáron los tiempos”, din entreles abraiados. “Y llevan el Palio como si nada. Lo que hay que ver antes de morir”. Menos mal, saben que han de morrer!
De acordo co exposto, velaí onde agora teño eu o entroncollos de saber quen son os que emigraron e por culpa de quen. Aínda que quizais está doado de saber: os primeiros foron por culpa dos segundos. E..., e os idem.., pois..., por culpa dos primeiros. Non temos perdón, meus, así non podemos ter filántropos, mecenas nin jett-sett coa que fardar á hora do domingo despois da misa.
Agora sae crego, médico ou avogado o neto/fillo do máis pobre. E sen falar castelán de Castela, aquela terra a onde se foi dona Urraca aprender castrapo logo de quedar viúva e regalar Galicia ó seu fillo pequeno. Ela, miña pobriña, tamén tivo que emigrar tras dun novo amor. A raíña, a diferenza dos galegos emigrou por amor, o cal tamén é de ter en conta. Porque o amor é cego, xa vedes.
Pero os nosos “nobres” non emigraron por amor, os nosos fóronse por desamor. Por culpa nosa! Entoemos o mea culpa polo dano feito aos nosos ricos. Onde se viu un pobo de ricos, non habendo pobres? En ningures.
Porén, e logo do derradeiro artigo cheguei á conclusión do meu erro en canto á fuxida dos utópicos filántropos. Eles tamén teñen o seu corazón, aínda que non o parece. Aquilo de levarlle –antes, por suposto- o mellor pernil, o raxo, os grelos e patacas, fabas e trigo, galos e besugos con todo noso “cariño”, temos que ter en conta que lles fixo mágoa na súa “sensibilidade”.
Agora os “pobriños” pasexan pola cidade coma uns calquera sobre o alicerce do caxato. Ninguén lles dá os bos días nin ó serán un ata mañá. E maxinan no seu erro mentres pensan: “Por que me iría do meu pobo Corme, aquel que todo mo dou? Alí, aínda era alguén, acó..., acó non son ninguén”. Logo e para máis mágoa, sofren, sofren moito ao ler aquel poema dun libriño que lles regalou un neto de esquerdas en prol do alagado mariñeiro/labrego ou xornaleiro do que el vivía tan ben: “Ben pensado, o patrón todo mo debe. Eu non lle debo nin xiquera iste sol que agora tomo. Mentras o tomo espero”. Poeta tiña que ser, e para máis apelidábase Ferreiro! Ollou na lapela do libro mentres o pechaba con raxeira e cavilaba: "No sé porqué, pero esto me suena a que és oriúndo de Corme".