domingo, 25 de marzo de 2012

AQUELES TEMPOS DA REMUDA


Aquí en Corme non había esa costume a Deus grazas, pero namais cruzar o Río Anllóns, a cousa era do máis habitual. Refírome a que estabas bailando cunha rapaza e conforme querías entrarlle á fala, veña, outro galán che dicía mentres xa ía collendo a man da rapaza: ¿Permites?. E había que permitir, sen remedio.
Había pezas de baile nas que unha moza bailaba ata con seis, e son testigo por oficio. Non me faltou moito para levar unhas lóstregas na miña primeira festa cando con 13 anos saquei unha do meu tempo a bailar, e, nun tristrás aló veu un da parroquia e quedei no medio do campo da festa todo desanxelado. Quixen facerme o valente, ata que outro rapaz me dixo que era así a cousa, que lle chamaban a remuda.
Visto así, era un machismo total, pois as rapazas non podían negarse. E xa me diredes vós como quedaba unha moza despois dunha peza normal de tres minutos remudando con seis mozos.
Mais o conto non quedaba aí, a cousa era anos adiante, como lle plantexabas a unha moza que estabas toliño por ela. Quedabas coa palabra na boca e había que volver na peza seguinte. Algunhas veces teño visto e facelo tamén o de volver coa mesma rapaza durante a mesma peza de baile. E aproveitabas para engadirlle o antes comezado.
O antes comezado sería por exemplo: “Como te chamas?, diciaslle mentres ías axustando a man á súa cintura. “Pois, María do Carme”, dicíache. “E…, tés mozo…, ou…?”. E a resposta que escoitabas era a do máis feo da festa: “¿Bailas?”, mentres te deixaba “sen as mans na masa”, dito sexa ao revés. Vamos, como se xa non estivera bailando!. E ala, ata a peza seguinte. Ou sexa, que tiñas que irte declarando a plazos cando aínda non existía esa modernía de mercar lavadoras, coches e mobles.
Volvías na peza seguinte e xa ela che preguntaba o porqué se tiña mozo. “E que…, verás, gústasme e…, quería quedar contigo”, lle dicías tremendo que viñera un remudeiro. ¡Ai, meus, pero xa non había máis remudas, ao primeiro que viña xa ela lle respondía: “Non, é o meu mozo”, así de súpeto. Porque ante isto non cabían remudas, e con esas verbas quedaba abolido o “artículo de lei”.
E de repente sentías encher o peito dúas veces, unha por librarte da remuda e a outra por esa correspondencia á túa media declaración que aínda non tiveras tempo de rematar. Aquilo tiña a súa parte boa á hora de facer completa a declaración, xa elas facían o outro cincuenta por cen, ou sexa, como na Declaración da Renta, a metade en maio e o resto en outubro. E xa podías quedar tranquilo ao pé dela que ningún outro volvía a remudarte.
Pero todo na vida ten a súa parte positiva. Da mesma maneira que non hai dous sin tres, tamén di o refrán: “Non hai mal que por ben non veña”. Así, se a moza era antipática e algo fea –porque coa luz do petromás non tiñas tempo de verlle a cara- librábaste dela antes de que o animador da orquestra chegara á parte aquela da canción: “Agua que no has de beber, déjala, correr, déjala correr…”. E vaia se corrías, corrías buscando outra, era un bolero e había que aproveitar o arrimado cunha máis agraciada. Ou sexa e dito en Román Paladino, cou outra que “lle debera máis favores a Deus”.
P.D. Os favores eran referente á súa beleza, non sexades mal pensados. Sempre se dixo cando unha moza non é aló moi rechusqueira: “Poucos favores lle debe a Deus”.

jueves, 22 de marzo de 2012

POEMA Á MULLER DUN MÚSICO

POEMA Á MULLER DUN MÚSICO

--------------------------------
Era o vinte de decembro, un ano que xa ficaba,
e a orquestra Lira de Plata, no Miramar soaba.
Ano sesenta e catro, cando Papiri cantaba,
ás dez e vinte da noite, coa súa branca guitarra.
Cae la Nieve, dicía, aquela canción de amor,
amor que eu declaraba, a unha bela rapaza.
Toda celme puxen eu, que do corazón brotaba,
arrullada quedou ela, con algo que non contaba.
¡Mais, para saír do apuro, que tan abraiada estaba,
dixo sen mirarme á cara,
volta dentro dunha hora queu con esto non contaba!
Unha hora era moito, e o corazón latexaba,
voltei ós vinte minutos, que xa máis non acougaba.
Chamábase Gabriela, bela fror do rosal senlleira,
doume o sí toda sinxela, e, ata hoxe compañeira.
Diante de Deus casamos, unha mañá febreira,
xuramos amor eterno, e, ata que El o queira.
Pero o Ceo tornou escuro, xa na preta primaveira,
cando tinxidos de dor, a vida veunos tristeira.
Bágoas, chantos, compañeira, cando a ledicia afroraba,
cal lúa de mel truncada, na escura mañá bretemeira.
Mais tras de trafega angueira, ós tres fillos abalamos,
e con ledicia criamos, na camiñada rilleira.
Ás vodas de ouro cheguei, aledando mil turreiros,
ó meu son bailaron milleiros, desde os trece que empecei.
Pro, desde o Lusco e o Fusco, xa non quero máis troular,
quero ouvir o teu arrolo, e, ó teu lado aloumiñar.
¡Canto che debo, miña, toda unha vida soliña,
mais tras tanta vaguedade, non quero máis soidade!
Xuntos faremos a andaina, no mencer do novo albor,
e direiche baixo a solaina, ¡sígote querendo, amor!.

--------------------------------------------------

P.D.Este poema do meu libro "A música en Corme", foi lido en Neaño o pasado domingo na homenaxe á orquestra Lira de Plata, como salientou A Voz de Galicia.

domingo, 18 de marzo de 2012

A PAPÁ, NO DÍA DO PAI


Ola, papá: Sabes?, mañá é o Día do Pai, unha moda que daquela non existía. Naqueles tempos o Día do Pai era tódolos días. Agora solo é un día ó ano, e, para os que teñen esa sorte, que non son todos. Ó fin e ó cabo, tantotén un día máis coma sen el. Ou non, vaite ti a saber. Cando non tés nada, unha miudeza de agarimo fáiche esbozar un sorriso; unha ilusión; crer que te queren de verdade, sobor de todo cando che veñen co agasallo, un estuche ateigado de modernías, pero… valeiro de amor.
Non sei porqué che escribo se falo contigo tódolos días, será logo porque é un día especial e a ti tamén che gustaba escribir e recibir cartas. ¡Que boa caligrafía tiñas, meu! A min tamén me prace, somentes que agora xa non se estila a pluma nin o bolígrafo, aquel último invento que pouco conocíches. Ata maxino que unha carta á man levaba algo máis de un, algo persoal. E claro que o levaba. Non é de extrañar entón, que agora as cartas van orfas de cariño. Realmente xa non son cartas, pois, xa nin se escriben en papel!
Papá, levaba sen escribir uns días nun moderno blog que teño, quizais por mor do Santo Xosé convertido en Día do Pai. A medida que se ía acercando funme quedando irto, quedo, sen saber que tema escoller. Ata que foi agora cando decidín escribirche aínda sabendo que se vai perder na lonxanía do camiño. Pero se rezar é falar con Deus, eu prefiro escribir. ¡Aínda lembro o teu sorriso escribindo en col do mostrador! Sabes?, aínda gardo tódolos teus escritos, e, cando os leo a miúdo, parece chegarme o recendo das túas mans mesturado co ulir varolento do tempo.
Xa ves, meu, cheguei á xubilación, pero non teño arranxo, non sei se vou para vello ou para máis neno con tanta sensibilidade. Sempre pensei que coa idade sería máis rexo, máis forte, o mesmo que as vellas árbores. Pero non, non son unha planta, sabes?, aínda que ás veces o desexo.
Papá, hoxe quería escribirche unha carta leda, contarche cousas novas, algo que che fixera sorrir. Pero non me sale, papá, chegamos a unha etapa da vida onde a realidade supera á ficción. Aquela vella frase: “Se non o vexo non o creo”, xa quedou moi lonxe. E de aquela outra: “ Esto a min non há de pasarme”, e mellor esquecelo.
Quería seguir, papá, pero non son capaz. Quería felicitarte de outra maneira no Día do Pai, pero…, que queres que che diga, esta carta é aberta e a xente non está para tristezas nin lle importa a nosa vida, cadaquén ten abondo coa súa. Somentes falarche da banda que é a mellor terapia para min, que esa foi a mellor herdanza que me puidéches deixar. Pero namais, vamos rematar eiquí, pois, aínda que escribiría ata mañá ó albor, os ollos non me deixan ver.
Esquecíame, papá, tés un bisneto novo: Álvaro, a el tamén teño que compoñerlle un pasodoble o mesmo que aos curmáns: Abrahám e Alexánder que xa teñen cadanseu. E para sorrir un pouco, dicirche que me trabuco cos nomes dos tres por comezar coa primeira letra do abecedario, de cotío me confundo. Tamén vou vello, asegún eles, mais desexarlle que as paguen é pedir que cheguen a lonxevos.
Quérote, papá, nin o tempo nin a lonxanía nos separa. Bicos

martes, 6 de marzo de 2012

DON LEO, O PICADOR PECADOR.


Contaban os vellos do lugar que nacera unha noile de lúa chea aló no comezo de agosto, e, como o seu “eróscopo” era Leo así o bautizaron. E ben dito e ben feito, se o “zosdiaco” é un sino fogoso, velaí saíu el. Tampouco tivo culpa a criatura, que, xa en nacer fora prematuro, ou sexa, setemesino. Os seus vellos, que abofé, aínda eran mozos, non tiñan outra televisión máis ca o aquel de aquelare.
Namais terse de seu, ou sexa, en pé, xa comezou a facer das súas: larpeiro dende o primeiro día, comezou subindo riba do talliño da cociña e logo á banqueta para de alí en col da artesa chegar ó alcedeiro e lamber o mel do pucheiro de barro de Buño. E velaí con tantas lambetadas como el se foi facendo dociño dende neno! Tamén tivera sorte na escola do Catón, pois, aos pobres non lle poñían deberes para a casa, xa se debían pufos abondos nas cánebas, as tendas de algún día. E nas baiucas o viño purrela, o máis cativo, pola secura das canexas salpresas.
O rapaz fórase criándo e facendo honra dende o primeiro día que era un Leo: De bo corazón e xa, o resto: Maxestuoso e fardante; o centro de atención dende a primeira comuñón; apaixoado e con moita imaxinación; o xogo e a vida nocturna; fachendoso e crerse el mesmo as súas historias. Nada, un Leo que máis ben era un león.
Nacera no tempo de fame, pero el maditunha pasou: se o mandaban coas vacas, muxíaas no monte e fartura de leite con escallos do millo alleo. Se tiña que ir apañar ás patacas, velaí copiou da festa de Leiloio, patacas á tilla. Mazás, peras e canta froita había na baixa, escolmaba os froitales que nin para os merlos deixaba unha mazá rebellida.
Con quince primaveras sacara o “carné” cunha vella do lugar que os “ensinaba” a todos por un real dos do furado. E aprobou o exame: sacou un dez de nota. Diso en diante, os rapaces do lugar lle chamaron O Nota. Tamén dicían as boas linguas que…, a mestra sabía lepe ensinando ós rapaces.
Chegou a mozo e o día das Quintas tomouna de dúas maneiras, a primeira na Axundantía: “Que oficio tienes?”, preguntoulle o escribinte. “Eu?, eu dou a todo ho, usté non me coñece que senón…!”. “¿Sabe nadar?”. “Eu…, nadar eu?…, coma un peixe”, díxolle el. “Pues si dá a todo, destinado a Cádiz para la cocina pelar patatas. Y por mar, ya que sabe nadar”. E a segunda tomouna, pero de viño e callos ata que botou a mascada subindo o Faro na bicicleta.
O día de subir á mili, a pobriña de súa nai, ben humilde por certo, enchéralle unha saquetiña de lenzo con tortilla, chulas e unha tira de touciño por mor do viaxe en trén deica Andalucía. A comellada chegou, pero dentro del, a bolsa apareciu nunha silveira antes de Carballo. Era moi previsor este home, non fora o demo que escarrilara o trén e coellos e raposos comeran aqueles friames.
Un mes despois de xurar bandeira xa era cabo furriel da cociña e tres meses adiante ninguén o coñecío cando veu de permiso. Ata a súa moza, que, tan pronto el se foi, ela tamén se foi; pero casar con outro de moi lonxe. E de boa se librou a rapaza!
Anos despois sentíndose triste e coitado, casou por despecho da noite para a mañá. E velaí comezou a facer realidade o seu “zosdiaco”. Na súa muller non, coas Leas coma el. Pero era un home de tanta sorte que, unha noite estaba en cama allea pecando no sexto cando escoitaron na casa un ruído. Coa roupa nun manoxo brincou pola fiestra na horta chea de canaveiras de chícharos e con tan boa sorte que non se cravou en ningunha. Estaba o home resignado poñendo o pantalón, cando escoitou no peitoril: “Leo, sube que non era o meu home, foi o gato na cociña que tirou o prato do leite”,díxolle ela en voz baixa.
Leo moi pronto comezou a ser famoso en facer servizos, pero non sociais, o de el eran viúvas, disvorciadas e desatendidas que sempre houbo e haberá. Tan pronto ía a un soterro, velaí estaba ó día seguinte ofrecéndose polo de arranxarlle os papeis á viúva de turno. Coñecía a canto funcionario había en calquera “ministración”,dicía el. E hala, outra vitima ó cesto. E a mantido, faltaría máis. Logo xa era o home da casa. Da de el non, das alleas. Outra das súas especialidades era levar xente á meiga de Baíñas, por suposto que foran mulleres. E nunca tiña présa, alí era o xefe da casa de ir tantas veces. E xantaba como Deus manda e daba herba ás vacas se facía falla.
Os anos viñeron vindo e o noso home miraba agora o seu vello cinturón. Cada vez que levara “a ello” a unha vitima, fixéra unha fisguiña no cinto. Unha tardiña ó sol de inverno dóuselle por contar cantas tiña. Ata que chegou a cen. Fixo unha fisga nos cen coa navalla e seguiu contando: sesenta e nove máis! Aquela última cifra soáballe de algo, pero xa non sabía de que. O sol deixou de quentar e comezou a pasar o cinto ó redor do van, engarfiou a punta da fibela no vello e froxo burato e o sobrante colgou por falla de cinteiras, o mesmo ca o seu “anguiolo”. Pensando nel, falou entre dentes: “Acabamos, compañeiro”. E recordou aquela súa frase: “Todo o que veña á rede é peixe, mais, agora que o penso, xa non sei se pesquei ou me pescaron”.

------------------------------------------------------------------------------------------
P.D. Este é un conto para o inverno basado nun feito real, pero con nomes e lugares desvirtuados.