VELORIOS IN. NOVAS MODAS

Como todas as cousas da modernía, tamén así cambearon as modas dos ancestrales velorios. É incrible que despois de mortos aínda seguimos sendo unha fonte de ingresos, máis cando este negocio nunca falla. Pero o tema que hoxe me veu ao maxín –tampouco son unha lumbreira- é o de comparar os antergos velorios cos actuais.
Cando eu era neno e o finado da casa daba ao gancho, (porque sempre somos os homes os primeiros, xa Deus goberna, a onde iremos sen muller?), veña a preparar o sobrado mentres unha muller cruzaba o Campo coa caixeta á cabeza ou no rural nun carro de vacas. E as campás de verdade tanxían a morto. (Agora métenche gravado coma os dúos, ata que veña a S.G.A.E., e pase o recibo, pois, aínda non se deron conta).
O cadaleito quedaba listo e contra a noite achegábanse paseniñamente os homes do lugar. Coma se tiveran dor no camiñar. Abeiraban á porta ou no pasillo, pero iso si, sen subir pé do finado ata aló á media noite cando as mulleres se foran indo.
As mulleres, sempre máis valentes para todo, subían e namais entrar e dar o Nome do Pai, collían o ramallete de loureiro ou oliva no acetre en col dunha banqueta e veña a poñer pingando ao defunto. Cando o sobrado quedaba ateigado, o cadáver estaba enchopado de tanta bendición. E a viúda ao mesmo tempo que enxugaba as súas meixelas co pano da man, pasábao cen veces na noite pola face do seu finadiño.
Naquel tempo os homes no cabanote quentaban o corpo con café de pota e unha ghindanga de anís ou coñá da malla dourada. Así, o sono pasaba e o referver do estómago facía que a mágoa polo morto fora esquecendo entre contos paveiros.
Neste mester non podían faltar as dúas plañideiras, cobraban cinco pesos pola noite enteira máis á hora da saída e con acompañamento. Pero había clases coma nos cantantes, pois, Amapola a Agoreira tiña mellor voz e cotizábase a oito pesos incluíndo dez Santos Rosarios coas súas correspondentes Ladaíñas. Mais a verdade que llas poñían todas e aquilo facíache repelús na pel ou casemente chorar.
No caso dos ricos (sempre foron morrendo coma os demais) había que xuntar unha ducia de plañideiras para facer quendas dado que a familia non soltaba unha bágoa. E para xuntar as mellores voces, había que recurrir ás parroquias da redonda. Ao día seguinte as chamaban á casa dos siñores para pagar a súa boa labor. “Ai, doña Rufina, non sabe vostede a dor que tiven polo seu finado?, choreille con verdadeiro dolor, máis cá polo meu home, Deus o teña na groria e me perdoe se peco. Nin un peso, Doña Rufina”. E así unha tras doutra todas de balde. Mellor non cobrar para non pagar con xuros dúas veces.
Pero os tempos cambearon e agora os velorios xa non son velorios. Morre o patrón da casa e de contado velaí o meten nunha cubeta o mesmo cás que traen os veraneantes na baca do turismo. Seica é para primeiro facerlle a necrolóxicomaquilaxe antes de o pasar á caixeta de verdade. E ábrese o pano cal escenario dunha orquestra (solo falta o fume e a cantante ensinando a perna), agás que cristal no medio. E aparece o mortiño todo bonito, sendo tan feo de vivo. Logo, a familia con calefación e o finadiño a baixo grados mentres que no sobrado da súa casiña aínda estaría quentiño.
Van chegando os primeiros coñecidos, pero alí non chora ninguén. Non é de bo ver as bágoas. E todo mundo espallándose polos sofás que mesmo parace a espera de habitación no holl de un hotel. Falando diso, agora hai cafetería, pero iso si, hai que pagar, acabouse o de beber á conta da familia. Tampouco hai plañideiras, adeus chope, agora podes escoitar o Réquiem de Mozart ou Rostro Lacerado, pero moi baixiño, polo de non facer chorar.
E que dicir dos netos, moda in, veña refregar a espalda á/ó noiva, a/o neta do difunto. Queren facer comabén que choran, pero non, é para máis fregas. Chámadelle parvos. Logo chega o enterro e a familia en limusine Mercedes no mesmo coche do difunto. E con gafas de sol, o mesmo cá jett-set de Madrí, ou sexa, para que se vexa que non ceiban bágoa.
Así as cousas, meus, canseime de falar coa familia que non quero Lotrite na boca, pois…, senón respiro morro. Nin a friaxe do tanatorio, mira que lles rogo me vistan o pijama por debaixo do traxe novo e nada, que nin caso. Ante isto tomei unha decisión despois de moito cavilar: Acordei non irme, quedar acó, pois, antes por moito e agora por tampouco, máis vale non morrer.