NA LEMBRANZA, CORMELÁNS

Esta é unha de tantas fotos coas que paso horas ollándoas e intentando saber cales dos presentes serían os meus ancestros. Sen dúbidas é de primeiros do século pasado, antes, casemente imposible por falla de fotógrafos e cámaras. Canto daríamos todos por coñecer a algún deles!
Pero unha das cousas que máis me chama a atención é a seriedade coa que están pousando, como se de algún xeito intuísen que nós, os seus descendentes, teimaríamos anos despois por saber quén eran. De calquera xeito, sen dúbidas entreles estarían os nosos bisavós ou quizais os avós que xa coñecimos, aínda que sendo nenos, por suposto.
Mais se nos paramos a pensar, dentro de outros cen anos os nosos bisnetos dirán outro tanto con respecto ó pobo que logo coñezan, aínda que eles xa terán milleiros de fotos e vídeos para saber quén eramos os seus devanceiros.
E aí está a Calle como referente do noso Corme. Como podemos observar, xa había casas con dous andares, ou sexa, que para eles, os da foto, xa era un Corme moderno aínda cando non coñecían a luz eléctrica nin tiñan máis liña á Coruña que a típica carrilana de cabalos.
Corme era unha das mellores vilas da Costa da Morte, pero o mesmo que as outras: Malpica, Laxe, Camariñas, Corcubión, Cee ou Fisterra, sofrían as mesmas carencias. Non había adiantos e a mellor comunicación era sen dúbidas por mar, grazas a iso, o noso pobo aínda foi dos mellores por mor da flota de cabotaxe na que sempre fumos en cabeza.
Que logo pasa o tempo, pois en certo modo aínda recordo moitas das casas tal e como están na foto! E só teño 66. Mellor dito a tiro dos 67 para o 7 de febreiro. E xa escoitei hai cinco anos chamarme “anciano”, así como ledes. A verdade que aquilo deixoume apabullado. E aínda non estou xubilado. Nin penso facelo. Os artistas non entenden iso de xubilarse. Xustamente agora que un ten o caletre ateigado de máis sabiduría e coñecementos vai poñerse a esperar que toque a campana!
Velaí lembrando a campá, onde os da foto escoitaron a mesma ca nós. O mesmo ledo repique os días de festa e por lei da vida o triste toque de tanatos, algo que naquel tempo érao máis a miúdo por falla de adiantos médicos. Quizais a media de idade dos da foto, seríao de 60 anos ou pouco máis. E verdadeiramente si parecían vellos ós 40 coa boina ruza e a vestimenta remendada ou acarunchada.
Triste é o pensar que naquel tempo morría calquera persoa moza por unha sinxela apendicitis ou un catarro mal curado. Pero non había nin aspirinas. Sigo e seguirei ollándo estas fotos, as do Corme dos nosos devanceiros. O reloxo quédame parado, pero o tempo váiseme nun intre mirando esas cariñas de tenra duzura. E penso neles, que me trouxeron á vida pasando tantas penurias e pobreza: Que Deus vos teña ó seu pé, cormeláns.