O QUE NON MOLLA EN MONTE TORÁN, NON MOLLA EN TODO O VRÁN

O QUE NON MOLLA EN MONTE TORÁN, NON MOLLA EN TODO VRÁN

Hoxe foi a festividade da primeira romaxe do vrán: Nosa Señora de Monte Torán. Con esta lexendaria festa arranca según din e dixeron sempre os máis vellos da redonda a troula de festas e romarías da nosa comarca.

Mais hai un dito popular que velaí quedou para a historia, o que dá título a este artigo. Pero non se refire a beber para mollar a palleta os gaiteiros senón a iso que xa de entrada supoñeríades. Dende neno toquei nesa fermosa romaxe e dende logo nunca vin tanta “efervescencia” nin fogaxe na xuventude, pois por outra banda, “en maio aínda a vella queima o tallo” e iso é sinal de arrefriamento.

Malia que colle fama e bótate a durmir, cando o río soa por algo é, a saber se antaño os mozos non se facían de rogar como agora que, se as mulleres non toman a iniciativa o mundo acábase por falla de criaturas. Xa Deus goberna e como dicía un vello cando lle nacío o seu primeiro netiño: “A trascendencia queda seghurada”, mentras limpaba o beizo despois de escanciar unhas ghindandas de tinto e caña de herbas.

Pero outro dos refráns -porque a vida dademún é máis ca refráns- que mantén o fervor da Santiña é este: “A Monte Torán, tódolos tolos van”. E quén vos dí que as cabezas tolas e quentes non facían honra á primeira frase!

Empero todo isto e cos anos que levo neste oficio de troula e sendo un bo observador da vida, eu penso que a romaxe máis “mollada”, en tódolos sentidos é a de San Fins do Castro. Alí xa vin máis de catro pitanzas, de outro xeito nesa data estamos en plena canícula e tamén é cando máis lumes hai que “apagar”.

 Recordo unha noite nesta romaxe do San Fins: Dous pais estaban ó axexo das parellas que baixaban do “aquel de aquelare” ou de falar as súas cousas -nunca debemos ser tan ben pensados- cando ás sombras do clásico petromás que alumeaba todo Castro, víu como unha das parellas que baixaban do monte era unha das súas fillas. Tusío e carraspeou mentras collía camiño para a casa. A filla non, o pai.

E hoxe pola tarde ollei como os labradores comezan coa milleira e coas fabas. De sotaque veume á cabeza aquela outra frase no tempo da Barquiña da Ponte: Ir ás fabas. ¡Manda carallo, meus, mesmamente parece que tódolos santos son abogosos coa cousa! E iso que non falei do San Bernardo, do Carme do Briño, da nosa Santiña do Faro ou de San Ramón do Esto sen deixar de lago á Santa Margarida de Baneira.

E así están as capelas cos tellados remexidos de tanto darlle a volta á tella para que non “haxa unha avería”, din as rapazas. E despois levan a culpa os pobres cregos que teñen as capelas sen retellar! O de pobres é un dicir.

Así que nada, meus, despois das romaxes e de os rapaces chorar coma mulleres o que fixeron coma homes, vemos as fontes das Santas ateigadas de panos lavadiños enxugando os pecados do que foi sen querer querendo. Nada, que as romaxes ò final non son máis ca un chanto de bágoas, porque…,  unha mala/boa noite a ten calquera.