Salón Miramar: 1945

O día de Noiteboa do 1945 abría as súas portas o salón Miramar, o que a nosa xeración recorda. Tiña eu un ano e dez meses. ¡Xa vedes que caletre e memoria de envexa! Pero non, aquel día non fun ó baile aínda, quería probar o turrón brando, pois non tiña dentes.

Entrando en serio no tema que nos trae: "Lembrando os salóns de Corme", sería este o que fixo pechar as portas ó de tío Jesús de Crúz anos adiante. Pero namentras competiron ámbolos dous, ata mesmo había ofertas. Así como ledes: O-fer-tas.

Consistían nisto: "Para el domingo que viene, las chicas entran gratis". E xa non fai falla explicar máis, tralas mulleres sempre foron os homes: abarrote total. Daquela non facía falla ír á Coruña ás devanditas ofertas. ¡Pero ata viñan de Sada cinco taxis, case nada! Ás ofertas non, ás mozas. ¡Non era de extrañar!

Outra novidade deste novo local, era que o señor Manuel -home que sempre me tivo meirande aprecio- anunciaba os domingos antes: "Po domingo que vén, vou traer un trío de cinco da mesmisma Coruña, xa fun onte no Guillén tratálos".

Lembrando anécdotas deste salón, pasáronme unha os músicos que facían plantilla fixa no Miramar: Anselmo, Angelito, Agrelos-Serafín, José de Primo, Basilio (meu pai) e anos adiante eu ó cumplir da mili.

A cousa foi así: Trouxera o señor Manuel un domingo, ao trompeta solista da banda municipal da Coruña: Panchón. Era, recordo, un home pequeno e gordiño que, por suposto, tocaba mui ben. Namais subir ó palco e en plan de musicazo, agarrou o atril de Angelito e apartouno para atrás dicindo que non lle facía falla para nada, que tocaba de memoria. Angelito, cun sorriso mordente pillou o atril de novo e estrujándoo contra o solo do palco -ó atril, ó Panchón ... - dixo entre dentes, pero que oíse o famoso trompeta: "¿Verdá atriliño, que non te vás mover deiquí?". E non se moveu. Nin o atril nin Panchón. ¡ Vaia se escoitou!

Outro domingo, pero xa formando eu, viñera Celsa Bolón, de Carballo, a cal gañara o Desfile de Estrellas en Radio Nacional da Coruña. Subío ó palco e sen máis ensaio comezou a tararearme: "A la feria de Graná". Eu fun seguíndoa e de contado comecei acompañado da batería. Logo, ían entrando todos eles que eran tan artistas que eu quedaba abraiado. Así, sen máis ensaio coas atraccións.

Pero o "calvario" do Miramar eran esas tantas portas pechadas que ollades na foto. Pero non polas portas senón porque lle quitaban as contras ó domingo e veña a carretera (sen asfaltar como podés ver) ateigada de solteironas e mozas que tiñan ós mozos no mar. Había que gardarlle ausencia ¡Ai non! Pero viúvas non había ollapeando, daquela era mal visto.

O asunto era que as parellas non tiñan escapatorio pa apretugarse un pouquiño siqueira. Doce colgantes con bombillas de cen e os cristales ben lavados da polvareda do Guillén eo Cotelo, era suficente para frear os pulos do máis atrevido mozo. Só quedaba, para poder "amarrar" un pouquiño, a esquina onde vedes -na foto-uns pinos na beirarrúa. ¡Pero só cabían dúas parellas! As demais..., a flor de escaparate: "Ai, neniña, mirade á filla de Leonor, debiu empezar hoxe co fillo de Lola do Cabazo", dicía unha na carretera. "Ai, pois abofé que a pagha ben" matizaba outra. "Vaia, vaia, se parece un patacho ó lado dela, non mo dighades a mín", isto era a máis entendida.

E así de cote un domingo tras doutro. Non había quen sacudira aquela chusma da carretera. Só tía Susa da Noite. A pobriña estaba mal e de pascua en venres refrescábaas cun caldeiro de auga.

Pero unha noite os rapaces urdimos botar unha man ós de dentro. Se Diolo quería, nós tamén seríamos mozos algún día e aquilo non era de lei. Pillamos na rilleira da Arnela, uns recortes de lata que tiraba alí o señor Arán, fixemos uns ganchiños e..., mentras ollaban ás parellas coa caluga erguida para ver mellor..., rás, polas medias de seda. Non quedou unha.

E remato ateigado de recordos e nostalxias. ¡Ata quince bailes no mes de decembro! Cinco domingos máis bailes dos quintos; de arribadas e gratis; Noiteboa, que se paraba ás 11,30 para ír á Misa do Galo e logo veña a seguir; Navidade e S.Estebo no outro día. Logo, xa viña fin de ano, aninovo e Santo Nome de Xesús, que era festa en Corme.

¡E que dicir do ambigú que atendía tía Esclavitude, a irmá de Manuel! Só cervexa, sol e sombra ou clarete para os homes e, ás mozas, como moito, un vasiño de Revoltosa, por mor de apagála secura, pois..., a fervura xa se nos apagaba a todos namais saír á estrada no mes de xaneiro.

¡E as fermosas mozas da Aldea, cantos traballos pasaban! Todas elas cos zapatos de taconillo baixo do regazo e logo preto da casa de El Otro, veña a cambeálos.

E así meus, así nos fomos declarando cada un como poido. Pero iso sí, con luz abonda, non había engano, a cara descuberta. Logo, non podían nin podiamos dicir que eramos feos/as. (Perdón, non hai ningunha muller fea, só que..., hainas máis fermosas unhas ca outras...: feos somos os homes).

P.D. Irei engadindo segundo as lembranzas vaian rememorando. Amplar fotos premendo nelas e movéndoas . Son fermosas en recordos.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Manuel Fernández, de apodo Borrachón, foi un home loitador industrial e comerciante nato.

Casado con María (Maruja) Amor, eran os dous cormeláns. Sen saber ler, nin por suposto escribír, chegou ó que moitos sabidos non foron capazes, agás que a todo isto coa salvidade que sempre o fixo: dende a maneira máis honrada.

Viviu o seu salón con verdadeiro agarimo e profesionalidade, e impoñendo un respecto ata o punto de pillar, cando fixo falla, un vergallo e poñer orde. A súa constante era: Clientes sí, pero gamberros non. En canto ó seu antagonismo de rivalidade comercial, non pasou do normal en calquer outra actividade do mesmo ramo.

Del gardo no arquivo de meu pai Basilio, uns contratos de bailes que el asinaba cunha rúbrica sempre igual e dificil de semellar. Tanto quería ó seu salón, que deixou testamento oral para cando lle chegase a hora do seu pasamento (o segundo, como todos cormeláns sabemos) que fose velado no seu salón. E así foi como a súa familia tivo a ben cumplir a súa derradeira vontade: poñendo o cadaleito onde el deixou dito: No Miramar.